Hồ Quý Ly

Trước đây tôi vẫn nghĩ rằng những cải cách của Hồ Quý Ly như hạn điền, hạn nô, phát hành tiền giấy... là những cải cách tích cực, "cống hiến đáng kể cho sự phát triển kinh tế, văn hóa, xã hội của dân tộc" như nhận xét của một số nhà sử học khi đánh giá về nhân vật này.

Tuy nhiên, khi phân tích kỹ hơn về những cải cách của Hồ Quý Ly dưới góc độ kinh tế học thì những cải cách của ông không tích cực như đánh giá của các sử gia mà nó đã làm kinh tế có tính chất tư hữu đang phát triển mạnh mẽ thời Hậu Trần rơi vào một cuộc khủng hoảng. Nhưng cuộc khủng hoảng đó lại giúp Hồ Quý Ly củng cố quyền lực của nhà nước trung ương, đồng thời tước bỏ quyền lực của giới quý tộc nhà Trần ở các địa phương.

Khi tìm hiểu về nhà Trần, một đặc điểm làm tôi khá ngạc nhiên bởi vì nhà Trần đã hình thành nên một nền kinh tế tư nhân khá phát triển. 3 cuộc kháng chiến chống quân Nguyên xâm lược thành công tôi nghĩ rằng có sự giúp đỡ rất lớn của thành phần kinh tế tư nhân, đứng đầu là các vương hầu.

Có lẽ kinh tế tư nhân phát triển cực thịnh vào thời Hậu Trần.

Việc phát triển kinh tế tư nhân của nhà Trần thời đó theo xu hướng ruộng đất tập trung vào trong tay các địa chủ phong kiến do đó triều đình trung ương mất dần quyền kiểm soát trong việc thu thuế ruộng đất.