Newton

http://vietsciences.free.fr/timhieu/khoahoc/astronomie/vutruhe_newton_princip_math.htm
Nguyên tắc toán học của Newton là bộ sách vĩ đại, tuy nhiên những nhà khoa học hâm mộ Newton nhất cũng đều nhìn nhận rằng tác phẩm đó không phải là “vô tiền”. Cohen viết:
“Thành công lớn của Newton sở dĩ có được nhờ những công trình của các nhà khoa học tiền bối. Ngày trước Newton, Descartes và Fernat đã phát minh ra khoa hình học giải tích, Oughtred, Harriot và Wallis đã phát triển môn đại số, Kepler tìm ra định luật về chuyển động, Galileo tìm ra định luật về tốc độ và xác định rằng: một sự chuyển động có thể chia ra nhiều thành phần độc lập (thí dụ như trái đạn bay gồm có một tốc độ tiến đều về phía trước và một tốc độ rơi xuống tăng dần như kiểu một vật nặng rơi xuống vậy). Nhưng công trình vừa kể của các nhà bác học chỉ là những yếu tố chuẩn bị cho khối óc vĩ đại của Newton thực hiện một sự “tổng hợp” để chứng minh mình dứt khoát rằng: vũ trụ chuyển vận theo các định luật toán học”.
Viết về Newton, Jean cũng nhìn nhận rằng: “Thời đó thế giới đang cần một người có khả năng hệ thống hoá, tổng hợp và triển khai những công trình toán học có tính toàn thể, và người đó là thiên tài Newton”.
Chính Newton cũng nhìn nhận rằng: vũ trụ hệ của ông chỉ là tiếp tục công trình khởi đầu từ Corpernicus được Tycho Brahe, Kepler và Galileo phát triển thêm. Ông viết: “nếu tôi nhìn được xa hơn những người khác, ấy là vì tôi đứng trên vai các vĩ nhân”.
Tất cả những cuộc tranh luận diễn ra trong thời Newton là vì thời đó sự hoạt động khoa học rất sôi nổi. Các lý thuyết mới đua nhau ra đời, mở đường cho những công cuộc nghiên cứu của các nhà khoa học tài năng. Người ta không lấy làm lạ có hai nhà khoa học mỗi người ở một nơi mà đồng thời có những khám phá như nhau. Đó là trường hợp xảy ra trong cuộc tranh luận giữa Newton với Leibniz và với Hooke, đề ra thuyết vạn vật hấp dẫn. Tuy thành công muộn hơn Newton, nhưng Leibniz và Hooke công bố công trình trước Newton, vì Newton vốn không thích sự phô trương.

Hồ Quý Ly

Trước đây tôi vẫn nghĩ rằng những cải cách của Hồ Quý Ly như hạn điền, hạn nô, phát hành tiền giấy... là những cải cách tích cực, "cống hiến đáng kể cho sự phát triển kinh tế, văn hóa, xã hội của dân tộc" như nhận xét của một số nhà sử học khi đánh giá về nhân vật này.

Tuy nhiên, khi phân tích kỹ hơn về những cải cách của Hồ Quý Ly dưới góc độ kinh tế học thì những cải cách của ông không tích cực như đánh giá của các sử gia mà nó đã làm kinh tế có tính chất tư hữu đang phát triển mạnh mẽ thời Hậu Trần rơi vào một cuộc khủng hoảng. Nhưng cuộc khủng hoảng đó lại giúp Hồ Quý Ly củng cố quyền lực của nhà nước trung ương, đồng thời tước bỏ quyền lực của giới quý tộc nhà Trần ở các địa phương.

Khi tìm hiểu về nhà Trần, một đặc điểm làm tôi khá ngạc nhiên bởi vì nhà Trần đã hình thành nên một nền kinh tế tư nhân khá phát triển. 3 cuộc kháng chiến chống quân Nguyên xâm lược thành công tôi nghĩ rằng có sự giúp đỡ rất lớn của thành phần kinh tế tư nhân, đứng đầu là các vương hầu.

Có lẽ kinh tế tư nhân phát triển cực thịnh vào thời Hậu Trần.

Việc phát triển kinh tế tư nhân của nhà Trần thời đó theo xu hướng ruộng đất tập trung vào trong tay các địa chủ phong kiến do đó triều đình trung ương mất dần quyền kiểm soát trong việc thu thuế ruộng đất.